Naast mijn werk in het voorlichten (presentaties) en geven van lessen over dementiezorg ben ik ook actief in het promoten van de Raad voor de Mensenbescherming. Dat is een rechtstreeks gevolg van de cases waarover mijn advies wordt gevraagd en de verhalen die ik te horen krijg waar het helemaal mis gaat met de zorg voor met name oudere mensen.  Enkele voorbeelden van de vele vreselijke verhalen die ik hoor:

• Een hele familie die samenwerkt om een oude dame zo snel mogelijk dood te laten gaan, liefst via euthanasie, geheel tegen de wil van die dame.
• Via het regelen van een gedwongen opname (1 van de ruim 26000 in 2017) meteen over de bezittingen kunnen beschikken en niet op de erfenis te hoeven wachten.
• Via expres verwaarlozen de gezondheid van een senior achteruit laten gaan en zo snel ‘het probleem’ van mantelzorg oplossen door opname of overlijden.
• Door zorgpersoneel bestelen van oudere patiënten, juist van verwarde mensen.
• Kinderen die geld van de bankrekening van die ouder halen voor zichzelf.
• Familie die vraagt aan zorgpersoneel over een ‘lastig’ en verward omaatje: ‘is er geen pilletje dat je kunt geven zodat het snel afgelopen is?’
• Seniors die in situaties en onder medicaties worden gebracht zodat ze ‘wegkwijnen’.
• De kinderen stellen documenten op die de senior ‘alleen nog maar’ hoeft te ondertekenen zonder dat wordt uitgelegd wat de gevolgen daarvan zijn.

De overheid weet er van, maar houdt het op ‘voorlichtingscampagnes’ en ondersteuning van professionals, en die zijn regelmatig de ‘mishandelaars’. Zo (makkelijk) maakt de overheid er zich tot nu toe van af:

De gevolgen zijn dat er heel veel verborgen leed is onder senioren. Laatst zei een dame die in dergelijke omstandigheden terecht was gekomen tegen mij letterlijk “Als het zo blijft dan ga ik liever dood“. Dat is precies wat ik niet wil dat iemand ooit zou willen als gevolg van verkeerde behandeling (mishandeling) van mensen die afhankelijk van anderen zijn gemaakt voor hun zorg. Wellicht komt er een ‘meldpunt’ maar voor wie wil weten of en hoeveel ‘ouderenmishandeling’ er bestaat geeft een Google-zoekopdracht naar ‘misstanden ouderenzorg’ al veel te veel resultaten.

In China, waar ik vanuit de Anneke van der Plaats Foundation soms les en adviezen geef, ben je wettelijk verplicht om goed voor je ouders en grootouders te zorgen. Daar ga je de gevangenis in wanneer je je gedraagt zoals in de voorbeelden die ik noem.

Heeft u weleens gehoord van de Raad voor de Seniorbescherming? ‘Nee’ zult u zeker zeggen ‘wel van de Raad voor de Kinderbescherming’. En zo is het precies. Er bestaat (nog) geen Raad voor de Seniorbescherming.

In Nederland is er een groeiende groep van afhankelijke, kwetsbare senioren die zonder een Raad voor de Seniorbescherming geheel overgeleverd zijn en blijven aan hun familie, mantelzorgers en/of zorgorganisaties. Meer nog dan bij kinderen is het in de praktijk zelfs vaak de combinatie tussen ‘verkeerd’ gemotiveerde familie en ‘om omzet verlegen’ zorgorganisaties die voor senioren totaal verkeerd kan uitpakken en soms zelfs dodelijk is. En dan is er voor die senioren en voor de mensen die dat ‘zien’ geen enkele manier om dat te doorbreken. Er is (nog) geen Raad voor de Seniorbescherming die daar het mandaat voor heeft.

Nee, bellen met een ‘meldpunt ouderenmishandeling’ is geen oplossing. Daar zit namelijk geen eigen mandaat en macht achter. Er wordt doorverwezen naar bestaande instanties die advies of hulp kunnen bieden. In een toenemend aantal gevallen zijn zorgorganisaties, en zelfs de rechtelijke macht zelf, onderdeel van het ‘gesloten systeem’ dat tot feitelijke mishandeling en verder ziek maken van senioren leidt. Zoals Anneke van der Plaats het in 1994 al in haar proefschrift omschreef:

De Universele Rechten van de Mens worden in de praktijk steeds vaker op steeds meer punten geschonden als het om senior burgers gaat. In die mensenrechten staat o.a. “Een ieder heeft het recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon.” (art.2),  “Niemand zal onderworpen worden aan folteringen, noch aan een wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing” (srt.3), “Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden” (art.12), “Een ieder heeft recht op eigendom” plus “Niemand mag willekeurig van zijn eigendom worden beroofd” (art.17) en steeds vaker wordt onder het excuus van een ziekte deze rechten van seniors geschonden of geheel ontnomen.

Mijn queeste zal zijn dat door de totstandkoming van de Raad voor de Seniorbescherming ook elke kwetsbare en afhankelijke senior zal worden beschermd tegen wrede, onmenselijke of onterende behandeling, door wie dan ook.

www.seniorbescherming.nl

Een volgende stap gezet in het proces waarmee ik al sinds begin 2015* bezig ben: het openbaar maken en aan de kaak stellen van “Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing” van verwarde mensen en mensen met dementie in het bijzonder.

De Wet Zorg en Dwang zal pas op zijn vroegst in 2020 ingaan en dan zal in de praktijk nog maar moeten blijken of het  bestaande ‘gesloten wereldje’ ook maar iets zal veranderen aan haar al decennia lang onveranderde gedrag. Op papier ziet het er goed uit: “Het uitgangspunt van de Wet Zorg en Dwang is ‘Nee, tenzij’. Dat wil zeggen dat vrijheidsbeperking, of ‘onvrijwillige zorg’ zoals het in deze wet heet, in principe niet mag worden toegepast, tenzij er sprake is van ernstig nadeel. De wet benadrukt dat onvrijwillige zorg een allerlaatste optie is. De Wet Zorg en Dwang gaat uit van een getrapt zorgmodel. Als het niet lukt om een vrijwillig alternatief te vinden voor de onvrijwillige zorg, wordt er steeds meer (externe) deskundigheid ingeschakeld om mee te denken. Deze nieuwe wet vervangt de huidige Wet Bopz.”

Met een toenemende ‘winstdoelstelling’ voor verpleeginstellingen en een (door dezelfde overheid als die de Wet Zorg en Dwang maakte) steeds hogere drempel om mensen opgenomen te krijgen want ‘zo lang mogelijk thuis’ zullen de bestaande praktijken in het huidige ‘zieke systeem’ alleen maar worden versterkt…

Zoals Dr. Anneke van der Plaats al in 1994 schreef in haar proefschrift: “… alle zorg, in welke situatie dan ook, gaat om gesloten systemen, waarbinnen verzorgde(n) en verzorger(s) in vreemde machtsrelaties ten opzichte van elkaar kunnen komen te staan. Organisaties in de gezondheidszorg, zowel intra- als extramuraal, neigen tot vorming van gesloten gemeenschappen, waarbinnen vooral de zichtbaarheid van de handel en wandel van de zieke centraal staat. Deze zichtbaarheid is nodig om ziekteverschijnselen te kunnen signaleren en observeren. Gedrag wordt geobserveerd en vervolgens geïnterpreteerd in termen van gestoordheid. De zichtbaarheid van de ‘patiënt’ is tevens nodig voor de voortgangsrapportage en de gelijke bejegening van iedere zieke. Deze observatie rechtvaardigt in zekere zin het verpleegkundig en medisch handelen maar kan zorgen voor steeds nieuwe ziekteverschijnselen.” Wat dat werkelijk in de praktijk betekent blijft meer verscholen dan ooit. En daar moet echt structurele verandering in komen.

Gisteren heb ik daarom opnieuw zowel de CPT als het College voor de Rechten van de Mens en Amnesty International benaderd om ze nogmaals wakker te schudden en tot actie aan te sporen. Uit mijn brief/email aan hen citeer ik een klein stukje:

“Zo blijkt het bijvoorbeeld veel te simpel te zijn is om een dame van 76, die door een combinatie van gedrag en slechte persoonlijke omstandigheden voor de derde keer in een psychose beland, haar (niet te helpen door die omstandigheden te veranderen maar haar) ‘te helpen’ door het bestaande systeem via Burgemeester en Rechter te gebruiken om deze dame in een kliniek achter slot-en-grendel op te sluiten en haar daar maandenlang vast te houden, lang nadat de psychose al is verdwenen. Daarvoor wordt de kliniek betaald en is deze dus ook belanghebbende in deze inzet van ‘het systeem’ ook al worden hier mensenrechten geschonden. De in het systeem ingebouwde vicieuse cirkel zorgt ervoor dat niemand buiten de mensen die dat zo hebben geregeld en onderdeel zijn van het systeem, zelfs die mevrouw zelf niet, die cirkel kan doorbreken. Zodat een dametje van 76 afgesneden van de maatschappij en ‘beschermd’ tegen bezoek en telefonisch contact zich dan maar neerlegt bij het fait accompli van haar nieuwe omstandigheden die zij zelf beschrijft als ‘(bijna) eenzame opsluiting’, waar de CPT bij gevangenen wel een goed antwoord heeft. Waar is voor deze dame de CPT? Dit is een heel concreet geval dat letterlijk vandaag werkelijk speelt en geen uitzondering is, waarbij het systeem geen enkele(!) interventie/hulp van buitenaf toestaat, zelfs niet volgens de regels van dat systeem. In Nederland.”

En zo wordt sommige mensen de belangrijkste basisbehoeften (Sociale Omgang en Eigen regie) ontnomen en worden ze gereduceerd tot middelen om winst te kunnen maken. Volgens de Gezondheidsraad en ZonMW wordt deze mensen zelfs hun gezondheid afgenomen, namelijk hun eigen “… vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.“**.

Foto van Amnesty International bij de kick-off van hun collecteweek…

Vandaag komt ‘Geef om Vrijheid’ Amnesty nog steeds niet op voor deze verwarden, en voor mensen met dementie, die slachtoffer worden van het systeem van afnemen van vrijheden dat wij in de praktijk hanteren en ook nog ‘zorg’ noemen. Helaas is ook veel goed bedoelende familie slecht geïnformeerd en/of geïntimideerd door ‘het systeem’ zodat zij, zonder dat ze zich dat realiseren, medeplichtig worden aan dat onmenselijke systeem van beroving van menselijke vrijheden. En dat geldt ook helaas voor zogenoemde zorgprofessionals die aan een ernstige vorm van beroepsblindheid leiden en voor zichzelf ‘expert’ noemende mensen die zelf vooral een graantje willen meepikken (geld willen verdienen) aan de lucratieve business die Zorg heet…

Niets minder dan een onafhankelijke(!) organisatie met een aan het CPT vergelijkbaar mandaat kan hier werkelijk verandering in brengen en er werkelijk voor gaan zorgen dat ook voor verwarde mensen en mensen met dementie “Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing” maximaal wordt uitgesloten. 

___________________________

Het PERSBERICHT 31-01-2018 van 31 januari 2017
*Het PERSBERICHT uit 2015
** De definitie van Gezondheid 2014 Machteld Huber – ZonMW – Gezondheidsraad.
Voor de Universele Mensenrechten Standaarden Dementiezorg (UMSD) zie HIER.

Er was eens vrouwtje dat zichzelf voorbij liep.
Als ze ‘s morgens opstond, dacht ze aan ‘s middags.
Als ze ‘s middags aan tafel zat was het weer: “Wat zal ik vanavond eten?”
En als ze dan eindelijk ‘s avonds naar bed ging, lag ze weer te piekeren wat ze de volgende dag allemaal zou gaan doen.
Telkens als ze op straat liep, rende ze zo hard dat de mensen zeiden: “Die loopt zichzelf nog eens voorbij, die vergeet te leven…”
Het vrouwtje praatte ook de hele tijd tegen zichzelf.
Om met anderen te praten, daar had ze gewoon geen tijd voor.
Ook dat hoorde bij haar “ziekte”.
En weet je wat ze telkens zei?
“Ik moet nog even… Laat ik gauw even… Ik kan nog net even…”
“Even” was haar stopwoordje geworden, en dus nu ook haar bijnaam.
Nu was er in het land een dokter die een heel wijs man was.
Toen hij dat vrouwtje zag en haar hoorde praten, zei hij;
“Mevrouw, u bent heel erg ziek en ik weet wat u mankeert.”
“Zeg het maar eens gauw dokter, want ik moet nog vlug even…”
“Zie je, daar heb je het weer”, zei de dokter, “U bent zo haastig, U laat telkens de L liggen.”
“Wat laat ik liggen?” vroeg ze.
“De L”, zei de dokter. “Zet de L steeds voor EVEN.”
“Goed dokter, ik zal het doen,” antwoordde ze en weg was ze weer.
Maar telkens als ze de L voor “even” zette, schrok ze zich een hoedje.
“Ik moet nog L—even……, Laat ik gauw L—even…. ik kan nog net L—-even…”
Ze wist zich geen raad, plofte in een stoel en zei zacht:
“zo kan ik nog wel even……… zo kan ik nog wel Leven.”
En vanaf dat moment liep ze zichzelf niet meer voorbij.
Ze was zich ervan bewust geworden dat haar “even” haar belette van het “leven”.
Ze besloot van nu af aan te LEVEN en bleef gewoon zichzelf.
Ze had de rust van binnen gevonden.
Voor iedereen die gehaast door het leven gaat en ook nog van alles “even” moet doen;
Denk aan vrouwtje “even”, vindt de tijd en de rust om de leven.
_____________
Auteur onbekend #

De kleine tekst waarmee ik elke lezing, presentatie, les of college begin:

Afgezien van het gegeven dat dementie in de medische wetenschap officieel al sinds 2013 niet meer bestaat en ook los van alle onzinnige en heel soms goede beschrijvingen van wat dementie is beperk ik me hier en nu tot de allerbeste beschrijving van dementie. Hier houd ik het positief en gericht op de grootste groep van mensen met dementie: de oude mensen die vaak de diagnose ‘Alzheimer’ hebben gekregen. Voor die grootste groep gedesoriënteerde mensen met het label ‘dement’ geldt, en daarover zijn Naomi Feil en ik het volledig met elkaar eens, DIT:

(Wie meer wil weten over andere omschrijvingen, inclusief de verkeerde en vaak bewust foute definities, is welkom bij mijn presentaties/workshops “Dementiewijs in 5 stappen” dit najaar. )