De drie-eenheid van Organisatieresultaat
Inleiding
Ik geloof dat, door de moed te hebben bewuste keuzes te maken die leiden tot het verbeteren van de levensomstandigheden van mensen binnen en buiten de organisatie, organisaties succesvol zullen zijn, niet bij toeval maar met opzet[1]. Vanuit de zorg dat grenzen van gisteren niet het succes van morgen in de weg mogen staan ben ik de professional die voortdurend afwisselend coachend, trainend, managend en leidend bezig is met ‘losmaken’ en met (her)verbinden, met uitdagen en comfortabel worden; met paradoxen. Ik noem mezelf ook weleens met een knipoog Organisatietherapeut.
In 2003 omschreef ik een organisatie als volgt: “een sterk, bruikbaar en mooi systeem, belichaamd in haar onderdelen, hun relatie tot elkaar en tot de omgeving, en de principes die haar ontwerp, ontwikkeling en duurzaam aanpassingsvermogen leiden.”[2]
Dit korte artikel is bedoeld als introductie van mijn drie-eenheid model voor
maximaal organisatieresultaat. Elke organisatieresultaat komt vanuit drie
verschillende en ongelijksoortige gebieden. Elk gebied is op zichzelf
essentieel voor het resultaat en aanvullend daarop is ook de
interactie tussen deze drie gebieden onderdeel van het resultaat. Elke
organisatie is een ‘complex system’ en dus ook altijd meer dan de
optelling van de drie gebieden. Daar gaan mijn visie en dit model verder dan
anderen en dat resulteert in het vierde gebied in het midden van het model waarin
‘meer dan de optelling van de drie gebieden’ samen komen: het
resultaat van de complete organisatie.
De mensen.
Het eerste gebied wordt gevormd door de mensen, het gebied van alle(!)
medewerkers van de organisatie, het personeel, de HR (Human Resources). In het rechtlijnige en mechanische managementbeeld van organisaties zijn de
mensen vaak weinig meer dan ‘handjes’ (praktisch) of ‘computers’ (kenniswerkers).
Iemand binnen de organisatie heeft ooit bedacht en opgeschreven wat je in een
bepaalde functie moet doen, en hoe je dat precies moet doen, en die taken en
verrichtingen moeten gewoon gedaan worden. En voor dergelijke mechanische
uitvoeringen zijn ‘alleen maar handjes’ of ‘alleen maar hoofdjes’ voldoende.
Zo simpel en harteloos is de gezonde organisatie niet en dat is ook voor niemand
gezond.
Natuurlijk vormen de mensen van de gezonde organisatie samen vooral het hart van de organisatie. De hartelijke organisatie, niet de harteloze organisatie. Inmiddels weten steeds meer leiders en managers dat eigen inbreng en creativiteit van de mensen in de organisatie enorm positief kunnen bijdragen aan het organisatieresultaat. Vooral wanneer de dynamiek van samenwerking tussen mensen niet door regeltjes maar door gedeelde doelstellingen richting wordt gegeven. Op creatieve manieren die de organisatie maximaal gebruik laat maken van de ziel van de organisatie: de mensen/medewerkers.
De arbeid; het werk dat gedaan wordt.
Het tweede gebied wordt gevormd door wat de organisatie doet. Ofwel de arbeid die
verricht wordt; het werk dat gedaan wordt. Het bepalen van de missie, visie,
doelen en strategie (wat er gedaan moet worden en hoe) is, wanneer het goed gedaan
wordt, een proces dat overeenkomt met het Japanse 生き甲斐 (Ikigai) wat staat
voor: bewust maken van de reden, van de zin om er te zijn. Die
raison d’être wordt gevormd door het snijvlak te bepalen van de
antwoorden op de vier basisvragen. Deze vullen op alle niveaus in waar liefde voor
is, wat de wereld nodig heeft, waar je goed in bent en waar je voor betaald wordt.
Dat is geen rechtlijnig afvinken en invullen van de juiste antwoorden op gerichte vragen maar een dynamisch proces waar alle mensen/medewerkers bij betrokken (moeten) zijn. De gezonde organisatie is immers iets dat je samen (!) vormt.
De organisatie; het organiseren.
Organisatie wordt hier opgevat als de cultuur, de principes, inzichten, regels en
gedrag binnen de organisaties en van de organisatie in relatie
tot de buitenwereld. Hier gaat het om de wereld van de
medewerker, de afdeling, de organisatie, de
markt; de omstandigheden, zowel intern als extern.
Organisatie is het geheel van alles samen, op elk niveau, inclusief het
niveau van de ‘buitenwereld’. Om de wereld van de ander (medewerker,
klant, partner, overheid, markt …) te kunnen begrijpen is empathie[3]
nodig. Organisatie is een werkwoord.
Het Resultaat.
Het resultaat, het organisatieresultaat, is geen simpel gevolg van
lineaire processen maar het gevolg van de complexe dynamiek tussen de drie
gebieden plus de emergente factoren van het complex system dat
elke organisatie is. Er is geen (vaste) volgorde van het uitvoeren van
interventies en acties als het om het ontwikkelen van het maximale
organisatieresultaat gaat.
Er is zelfs geen vaste volgorde in de dingen die samen en/of tegelijk gedaan
moeten worden. Het vergt niet zozeer structuur in de aanpak maar vooral
aandacht en aanwezigheid in de uitvoering. Elk
organisatieresultaat bestaat dus uit de drie-eenheid van Mens,
Arbeid en Organisatie. Elke organisatie is zowel een
groep samenwerkende mensen als een
verzameling bewuste arbeid als structuren en contexten. Geen
organisatie is te reduceren tot slechts één of twee gebieden van het model. In
mijn model ziet u het Resultaat van de gezonde organisatie weergegeven in het hart
van het Triquetra-symbool[4]. De
hele organisatie past juist prima in dit symbool omdat het zowel de aparte
gebieden laat zien die samen een organisatie vormen als de interactie en
interafhankelijkheid van die gebieden.
Elke verandering in het ene gebied zal veranderingen in de andere gebieden
(kunnen) veroorzaken. In het centrum, midden tussen de drie gebieden in, staat het
resultaat van die organisatie. Elke organisatie bestaat dus uit de drie gebieden
plus hetgeen door de interactie van die drie gebieden ontstaat
plus de heilzame werking van de juiste verhouding (balans) tussen die
gebieden: de Coherente Organisatie. Elke organisatie ontleent
uiteraard kenmerken aan de drie samenstellende gebieden, maar dus ook aan de
samenhang of ordening van die delen en
hun interactie. Die samenhang is zeer uniek en is zelfs mede-afhankelijk
van de individuele levensloop en keuzes van de organisatie.
Het Coherente Resultaat
Het woord homeostase kent u waarschijnlijk. Het geeft de natuurlijke
neiging van een (gesloten) systeem aan om een intern evenwicht te
bereiken en die balans te handhaven. We gebruiken dat woord in de biologie en in
de medische wetenschap met betrekking tot het fysieke, biologische lichaam. Een
gezonde organisatie is geen gesloten systeem en ‘het organiseren’ is
slechts één van de drie gebieden waartussen en waaruit een
onderlinge interactie en balans resulteert in het organisatieresultaat.
De zorg voor die holistische samenhang in de gebieden van de hele, gezonde organisatie, en met name de gerichte aanpassing en invulling van de
mensen, de arbeid en de organisatie gericht op de coherentie is
de kern van het model.
Tenslotte
Overal waar ‘de organisatie’ context is, of
onderdeel van is, is het goed te weten dat elke interventie in elk gebied gevolgen
heeft voor elk ander gebied èn dus voor het resultaat.
In dit korte artikel heb ik het een paar keer over ‘de gezonde organisatie’. Daarmee bedoel ik de organisatie die in de geest van mijn model de goede stappen heeft gezet, blijft zetten en haar voortdurende ontwikkeling heeft omarmd. De gezonde organisatie bezit het vermogen om zich voortdurend en maximaal aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht van interne en externe veranderingen en uitdagingen.
Gebruik en deel dit volledige artikel© waar en met wie u maar wilt. Via de link naar deze blogpost (/mens-arbeid-en-organisatie/) of download in PDF-formaat: De drie-eenheid van organisatiesucces
Paul Jansen Ph.D.
HR- & Organisatieadviseur
De Savornin Lohmanlaan 35
3445 VD Woerden
M: 06 2444 2159
_________________________
Organisaties zijn de Mensen!
[1] Vrij naar de oorspronkelijke missie van Gerard en Anton Philips in 1895
[2]©2003 Paul Jansen, gebaseerd op IEEE 1471 – Zie artikel ‘On Architecture’
[3] Empathie is de kunst van het in je verbeelding verplaatsen naar de situatie van een ander(e organisatie) en daardoor hun gevoelens, beleving en standpunten te begrijpen en je in je handelen daardoor te laten leiden.
Dutch
Arabic
Chinese (Simplified)
English
French
German
Italian
Korean
Russian
Spanish